نقش رسانه ها در اولویت داشتن جهش تولید به عنوان سیاست بلند مدت در میان انبوه موج های خبری کوتاه مدت

نقش رسانه ها در اولویت داشتن جهش تولید

جهش تولید از جمله شعارهایی است که تقریباً هر ساله نوروز به عنوان یک رسم برای سال پیش رو تعیین می­شود. دلیل اصلی تعیین این شعار در ابتدای سال، اهمیت تمرکز بر آن و رایج شدن آن میان اذهان و رفتارها در میان جامعه است. شاید تکرار این شعار مانند تکرار موارد دیگر باعث شود که شعار جهش تولید اهمیت خود را از دست بدهد و به چیزی روزمره و تکراری تبدیل شود، اما باید مقابل این موضوع ایستادگی کرد.

یکی از راه­های ایستادگی در برابر تکراری شدن و از دست دادن اهمیت، پرداختن آن به شکلی مناسب و به دور از یادآوری صرف است. این نحوه­ پرداخت، به مردم جامعه نشان می­دهد که جهش تولید می­تواند صرفاً شعار نباشد و به مرحله­ی عمل برسد. همچنین پرداختن به نیاز­هایی که فقط با عملی کردن شعار جهش تولید برطرف می­شوند، اهمیت اجرای این شعار را بیش از پیش می­کند.
 

موج­های خبری و مطرح شدن انتخاب خبرها

تعریف موارد مطرح شده در اخبار به 4 مورد بستگی دارد:

اندازه­ جامعه­ خواننده

دوره­ی انتشار که به صورت ساعتی یا روزانه یا هفته ­نامه یا زمان­ بندی ­های دیگر است

پایه­ اقتصادی و جایگاه اجتماعی جامعه­­ مورد نظر

تأکید داشتن یا تأکید نداشتن بر تمرکز و علاقه­ جامعه بر اساس معیارهای موجود در جامعه (4)



بر اساس معیارهای موجود در جامعه، در هر جامعه انواعی مشخص از اخبار بیشتر محبوب و مهم شمرده می­شوند. شرایط اقتصادی و سیاسی و معیشتی مردم جامعه قطعاً در این معیار محبوبیت تأثیرگذار هستند اما در این بین عامل تعیین کننده­ی دیگری هم وجود دارد و آن رسانه است. قدرت رسانه در دنیای امروز نه تنها انکار کردنی نیست بلکه قابل اتکا شمرده می­شود.

رسانه می­تواند برای مخاطبان خود تعیین کند که به چه اخباری توجه کنند و به چه چیزی علاقه داشته باشند. رسانه که در راستای قدرت تبلیغات عمل می­کند، حتی قادر است به مخاطبان القا کند که به چه چیزهایی نیاز دارند و از چه مواردی باید دوری کنند. در این میان کسانی به اهداف خود می­رسند که از رسانه برای شناساندن و مطرح کردن خود اقدام کرده باشند.

این اقدام برای مطرح کردن می­تواند در اختیار کسب و­ کار باشد، یا ترویج یک فرهنگ به خصوص و یا رواج اطلاعات علمی و همچنین ترویج یک طرز فکر مانند جهش تولید. اگر به رسانه مانند فضایی پر از مخاطبان تشنه نگاه کنیم، نمایان نکردن موضوع مورد نظرمان برای ترویج، اندکی غیرمنطقی و سوال برانگیز به نظر می­آید؛ چراکه چنین فرصت مهمی را از دست داده­ایم.
 

نقش شبکه­ های اجتماعی در مطرح شدن خبرها

همیشه در دنیای اخبار، دو نوع خبر وجود داشته است. خبرهای سنگین و معضل برانگیز و خبرهای حاشیه­ای و در اولویت دوم و کوتاه­ مدت. خبرهای سیاسی، اقتصادی، حوادث جدی و دست اولی که باید برای آن‌ها هرچه سریع­تر دست به اقدام زد از اخبار نوع اول هستند. در این میان اخباری درباره­ی روابط انسانی، نتایج پژوهش­های تکمیلی، سرگرمی و اتفاقاتی که خطر جانی و مالی به دنبال ندارند جزو خبرهای حاشیه­ای محسوب می­شوند. (1)



در عین حال، شبکه­ های اجتماعی یکی از فضاهای مهم شمرده می­شوند چرا که افراد وقت بسیار زیادی را در آن‌ها می­گذرانند و به اطلاعات موجود در آن اعم از هر نوع اطلاعاتی اعتماد می­کنند. از آنجایی که شبکه ­های اجتماعی توسط خود افراد اداره می­شوند و در واقع مقام­های متفاوتی اعم از دون­پایه و والامقام در بین آن‌ها وجود ندارد، همه­­ کاربران در یک سطح هستند و همه­ی افراد می­توانند دست به تولید محتوا بزنند و روی مخاطبان خود –هرچند با تعداد پایین- تأثیرگذار باشند.

البته که در این میان افرادی به نام اینفلوئنسر تأثیر بیشتری نسبت به باقی کاربران دارند و تکیه­ گاهی برای انتشار و ترویج یک موضوع محسوب می­شوند. اما به طور کل رد نشدن اطلاعات از فیلترهای موثق، هر کاربری را تبدیل به یک تولیدکننده­ محتوا و مبلغ تبدیل می­کند. همین موضوع باعث شکل­گیری موج خبری در میان کاربران می­شود.

 پرداختن عده ­ای از کاربران به یک موضوع کافی است تا موضوع را در مرکز توجه قرار دهد. ورودی شبکه ­های اجتماعی هر چه که باشد، خروجی یک موضوع ترند شده در موج خبری است که همه به آن گرایش دارند. در این معادله می­شود به جای اخبار حاشیه­ ای به عنوان ورودی، از اطلاعات مفید و مهم استفاده کرد.

بسیاری از شبکه­ های اجتماعی مانند فیسبوک و یوتیوب، بعد از گوگل و اخبار اپل از پلتفرم­های معتبر برای اخبار شناخته شده­اند. علاوه بر اینکه شبکه­ های اجتماعی با حمایت کردن از انواع فرمت­های محتوایی مانند متن، صوت، تصویر و ویدیوئی، نقش بیشتری در تأثیرگذاری در جامعه دارند. (2)
 

ظرفیت جهش تولید برای در صدر بودن در شبکه ­های اجتماعی

جنبه­ سرگرمی شبکه ­های اجتماعی، اخبار مربوط به سرگرمی و کوتاه مدت و در اولویت دوم را برای کاربران، جذاب نشان می­دهد.  البته این از جهتی هم منطقی است چرا که افراد نباید در شبکه­ های اجتماعی بدون اتکا به منبع معتبر به دنبال اخبار موثق بگردند. این نوع از ترویج اخبار حاشیه ­ای و هیجانی، تمرکز افراد را از اخبار مهم­تر و اساسی دور می­کند. اما در عین حال، تمرکز بر اطلاعات حاشیه­ای در شبکه­های اجتماعی، جا را برای ترویج موضوعات حیاتی ­تر تنگ نکرده است و می­شود از بستر شبکه­ های اجتماعی برای اخبار مهم هم استفاده کرد و آن‌ها را به صورت طولانی مدت پوشش داد.

با چنین بستری، پرداختن به جهش تولید که ظرفیتی هیجانی و به روز و سرگرم­کننده ندارد شاید سخت به نظر بیاید اما نیاز به حمایت این شعار به شدت احساس می­شود تا مردم نسبت به همه­ی ابعاد جهش تولید آگاهی پیدا کنند. (3)

از اهدافی که می­توان به وسیله­ پرداختن به جهش تولید در رسانه به آن‌ها رسید می­توان به موارد زیر اشاره کرد:
 

• معرفی و برجسته ­سازی توانمندی ­ها

 

• نهادینه­ سازی جهش تولید هم برای مردم و هم برای مسئولان

 

• آسیب شناسی فرآیند و تلاش در جهت بهبود آن

 

• فرهنگ سازی برای اعتماد به تولید داخلی و تأمین نیازها از طریق این تولیدات

 

• رسیدن به همبستگی و مشارکت در جهش تولید در بعدهای مختلف

 

• ایجاد برنامه­ مدون طولانی مدت

پیشنهاد به اهالی رسانه برای توجه دائم به جهش تولید

نگاه کردن از زوایای مختلف به جهش تولید و همچنین به موج­های خبری، می­تواند این دو مضمون را به هم مرتبط سازد. به طور مثال اخبار زیادی هستند که آسیب رساندن به جهش تولید را به دنبال دارند. ورود کالاهای قاچاق به کشور، یکی از مسائلی است که به تولید داخلی آسیب می­رساند. هنگام تهیه­ گزارش از چنین موضوعی و پخش آن، می­شود آسیب­های وارده به تولید داخلی را هم در آن دخیل و ذکر کرد.

البته که همه­ اخبار نباید منفی و مأیوس کننده باشد. هم اکنون کارگاه­ها و کارخانه ­های دولتی و خصوصی متعددی در راستای تولید داخلی در حال فعالیت هستند که خیلی از آن‌ها با رقیبان خارجی خود برابری می­کنند. تعدادی از این کسب و کارها شناخته شده هستند و تعدادی از آن‌ها را فقط عده­ قلیلی از مردم ایران می­شناسند. معرفی و تشویق چنین کسب و کارهایی نه تنها به کسب و کار آن‌ها رونق می­دهد بلکه مردم را هم به این مسئله تشویق می­کند که به کالاهای ایرانی روی بیاورند. مردم با امتحان کردن این کالاها پی می­برند که تولید داخلی و همچنین جهش تولید می­تواند موفق عمل کند.

همچنین تهیه­ گزارش از صحبت­های کارگران کارخانه­ های ایرانی یا کارکنان کارگاه­ها، می­تواند آن‌ها را به عنوان اعضایی ارزشمند برای مبارزه با وضعیت اقتصادی معرفی کند و در پی تکریم آن‌ها به عنوان قهرمانان، حمایت مردم را جلب کند. این تکریم و حمایت می­تواند در مناسبت­های خاصی مانند روز کارگر، جنبه­ پویش به خود بگیرد.

نقش پررنگ تبلیغات صحیح در تحقق اهداف جهش تولید

علاوه بر این، کارآفرینی چه در زمان مهم بودن جهش تولید و چه در زمان­های عادی، همیشه نکته­ای قابل تحسین شمرده می­شود. همه­ی افراد جامعه از شنیدن اخباری مبنی بر کارآفرینی –هرچقدر محدود و نوپا- خوشحال شده و آن را تشویق و حمایت می­کنند. لازم به یادآوری نیست که جهش تولید با کارآفرینی گره خورده و رابطه ­ای تنگانگ دارد و موفقیت یکی همراه با موفقیت دیگری است.

اگر تبلیغات جذاب و فکر شده­ی کسب و کارهای به‌روز را با تبلیغات کلاسیکی که با کمترین فکر و بودجه بسته شده­اند مقایسه کنیم، متوجه می­شویم که چشم مخاطب امروزی با هر سطح از تحصیلات اکنون قادر به تشخیص خوب و بد از یکدیگر در رسانه است. جهش تولید نباید برای ترویج خود از تبلیغاتی که کمترین اثر را دارند استفاده کند.

همانطور که گفته شد حوزه­ محتوا گسترده است و تنوع زیادی دارد. استفاده از فرمت­های مختلف محتوای جذاب و ترغیب کننده، مخاطب را از لحاظ روانی تحت سلطه­ی خود می­گیرد و به خود جذب می­کند؛ و در این بین تقریباً مهم نیست که موضوع محتوا چیست. تجدید نظر کردن درباره­ی محتواهای آگاهی دهنده یا هشداردهنده یا تبلیغ­کننده­ی جهش تولید و کمک گرفتن از افراد متخصص، پیشنهادی است که برای هر کسب و کاری نه یک پیشنهاد بلکه یک لازمه محسوب می­شود. در نتیجه اکنون می­توانیم به اهمیت بالای تولید محتوای جذاب صوتی، ویدیوئی و تصویری پی ببریم.

در راستای استفاده کردن از فرصت­های شبکه­های اجتماعی و رسانه برای ترویج جهش تولید، می­شود از چالش­ها کمک گرفت؛ مثلا چالش معرفی 5 محصول ایرانی در یک حوزه­ی مشخص و نقد آن. چالش هدیه دادن از کسب و کارهای ایرانی و تولیدات داخلی به همدیگر. چالش معرفی یک کسب و کار ایرانی به مردم ساکن دیگر کشورها توسط ایرانیان مقیم خارج. چالش مقایسه­ی بین محصولات ایرانی و خیلی چالش­های دیگر.

قطعاً در این بین، تولیدات داخلی تحت پوشش خبری قرار گرفته و آوازه­ی موفقیتشان به گوش همه­ی افراد من‌جمله تعدادی از ما که به کیفیت خیلی از تولیدات داخلی شک داریم می­رسد. در نهایت به این شکل است که با جمع­آوری تولیدات داخلی در حوزه­های مختلف، به کمبودهای آن و چنین فرصت­های شغلی در آن پی ببریم.
 

توجه دائم به شعار جهش تولید

جهش تولید اگر برای بهبود وضعیت یک جامعه مطرح شده باشد، نباید تنها در ابتدا و انتهای سال بر سر زبان­ها بیفتد یا به آن فکر شود. نقش رسانه به عنوان یک عامل با قابلیت­های شگفت انگیز در جهت ترویج یک موضوع، در توجه دائم به جهش تولید انکار نشدنی است. پوشش خبری رسانه نه فقط به معنای آگاهی دهی، هشدار دهی، یا تشویقی خواهش ­وار برای احترام به جهش تولید است بلکه می­تواند شامل تهیه­ی گزارش­های تشویق کننده در جهت نشان دادن جهش تولید در راه پیشرفت و البته آگاه شدن به کم و کاستی­های آن باشد.

اگر جهش تولید همچنان گنگ و نامفهوم و در حد حرف باقی بماند و مورد بررسی قرار نگیرد و حساسیت مسئولین و مردم را برانگیخته نکند، نه تنها نقاط قوت آن بلکه نقاط ضعف و کمبودهای آن هم مشخص نمی­شوند. در صورتی که می­شود به کمبودهای جهش تولید به چشم فرصت و گشایش نگاه کرد. کما اینکه چاره­ای جز بررسی جهش تولید در مواقع بحران و نیاز وجود ندارد. به همین دلیل زیر ذره­بین گذاشتن جهش تولید و آسیب شناسی آن، یک امر ناگزیر محسوب می­شود.

پی نوشتها

1. www.slideshare.net
2. www.digitalnewsreport.org
3. www.yjc.ir